Map a atgynhyrchwyd o fap yr OS gyda chaniatad
yr Arolwg Ordnans ar ran Rheolwr Llyfrfa Ei Mawrhydi, © Hawlfraint y Goron
2001. Cedwir pob hawl. Byddai ei atgynhyrchu heb ganiatad yn torri Hawlfraint
y Goron a gall hynny arwain at erlyniad neu achos sifil. Rhif y drwydded:
GD272221
Nodweddir
ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Afon Teifi: Cenarth –
Castellnewydd Emlyn gan gaeau o dir pori a rennir gan wrychoedd
sydd wedi tyfu’n wyllt ar y gorlifdir. Nid oes unrhyw adeiladau
na strwythurau eraill. |
|
Lleolir y
rhan hyn o ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Cenarth
i’r de o’r bont hanesyddol dros Afon Teifi ac mae’n
cynnwys clwstwr llac o adeiladau cerrig yn dyddio o’r 18fed
ganrif a’r 19eg ganrif yn bennaf. Lleolir y mwyafrif o’r
datblygiadau modern i’r gogledd o’r bont. |
|
Mae ardal
gymeriad dirwedd hanesyddol Afon Teifi: Llechryd –
Cenarth yn cynnwys caeau a gwrychoedd sydd wedi tyfu’n
wyllt yn ymestyn ar draws tua 7km o orlifdir. Iard goed a gardd
â wal o’i hamgylch yw’r unig strwythurau yn yr
ardal gymeriad hon. |
|
Nodweddir
ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Gellidywyll gan
gaeau, ffermydd gwasgaredig, coetir collddail a phlanhigfeydd o
goed coniffer, y mae rhannau helaeth ohonynt ar lethrau gweddol
serth sy’n wynebu’r gogledd. Mae’r ffermydd yn
fawr ar y cyfan, ac maent yn cynnwys fferm enghreifftiol Gelligatti
sy’n dyddio o’r 19eg ganrif. |
|
Mae
Abercych yn bentref llinellol diwydiannol yn dyddio
o’r 19eg ganrif sy’n ymestyn ar hyd isffordd ar lethr
serth. Mae’r adeiladau hyn yn dyddio o’r 19eg ganrif
ac maent wedi’u hadeiladu o gerrig. Mae tai modern yn mewnlenwi’r
bylchau rhwng y strwythurau hyn hyn. |
|
Mae
Plas-y-Berllan yn ardal gymeriad dirwedd hanesyddol
a leolir ar ochr ddeheuol Afon Teifi. Mae adeiladau’r ffermydd
a’r tai gwasgaredig at ei gilydd yn dyddio o ail hanner y
19eg ganrif ac maent wedi’u hadeiladau o gerrig. Rhennir y
caeau gan wrychoedd ar gloddiau. Mae’r llethrau mwy serth
wedi’u gorchuddio â choetir collddail a cheir rhai planhigfeydd
o goed coniffer. |
|
Nodweddir
ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Llandygwydd gan
ffermydd gwasgaredig wedi’u gosod mewn tirwedd o gaeau o dir
pori ar ochr ogleddol Afon Teifi. Mae’r adeiladau hyn yn amrywio
o dai bonedd Sioraidd i fythynnod. Maent i gyd wedi’u hadeiladu
o gerrig ac mae’r mwyafrif yn dyddio o’r 19eg ganrif. |
|
Mae clwstwr
o dai a chapeli a adeiladwyd o gerrig yn y 19eg ganrif yn union
i’r gogledd o bont dros Afon Teifi yn dyddio o’r 17eg
ganrif yn ffurfio craidd ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Llechryd.
Lleolir tai modern ac adeiladau eraill ar gyrion y pentref. |
|
Caeau
bach a rennir gan wrychoedd sydd wedi tyfu’n wyllt a ffermydd
gwasgaredig yw prif elfennau ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Croes-y-Llan.
Mae ffermydd bach sydd wedi’u gwasgaru’n rheolaidd ar
hyd priffordd yr A484 yn nodwedd ar y dirwedd hon. |
|
Yn
ei hanfod mae ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Coedmore
yn cynnwys plasty Sioraidd Coedmore, ei barciau a’i erddi,
a choetir collddail a phlanhigfeydd o goed coniffer o’i amgylch. |
|
Plasty
Sioraidd, y parc a’r gerddi o’i amgylch, adeiladau ystad
eraill megis porthordai, stabl ac iardiau gwasanaethu, a fferm y
plas yw prif elfennau ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Castell
Maelgwyn. |
|
Mae ardal gymeriad
dirwedd hanesyddol Ceunant Cilgerran yn cynnwys
y rhan honno o ddyffryn Afon Teifi sy’n culhau cyn mynd i
mewn i’r ardal lanw. Mae’r llethrau yn serth ac yn dra
choediog. Ni cheir unrhyw adeiladau cyfannedd, er y lleolir nifer
o hen chwareli cerrig ar ochr ddeheuol y ceunant. |
|
Yn
ei hanfod mae Cilgerran, sy’n dref yn hanesyddol,
yn anheddiad llinellol yn cynnwys tai a adeiladwyd o gerrig yn y
19eg ganrif ac adfeilion castell canoloesol mawr. |
|
Er
mai anaml y mae’n fwy na 100m o led, mae ardal gymeriad dirwedd
hanesyddol Ynys Aberteifi a Llain Arfordirol yn
cynnwys dros 5 cilomedr o glogwyni o greigiau caled a thir garw
ar hyd pen y clogwyn. |
|
Mae ardal
gymeriad dirwedd hanesyddol Llain Arfordirol – Poppit
i Drefdraeth yn cynnwys 19 cilomedr o glogwyni uchel o
greigiau caled a phen y clogwyni. Mae Llwybr Arfordir Sir Benfro
yn rhedeg ar hyd tir ymylol y llain arfordirol gul. |
|
Lleolir
ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Cors Pentood
yn nherfynau llanw uchaf Afon Teifi. Gwarchodfa natur ydyw bellach.
Trowyd hen linell reilffordd sy’n croesi’r gors yn llwybr
troed. |
|
Wedi’i
chanoli ar olion castell canoloesol a phont ganoloesol dros Afon
Teifi, mae Aberteifi yn dirwedd drefol gymhleth.
Tua diwedd y 19eg ganrif disodlodd brics gerrig fel y prif ddeunydd
adeiladu. Ceir datblygiadau modern helaeth ar gyrion craidd hanesyddol
y dref. |
|
Mae
Llandudoch yn hen anheddiad heb ei gynllunio sydd
wedi’i ganoli ar olion abaty adfeiliedig. At ei gilydd mae’r
tai yn dyddio o’r 19eg ganrif, ac er bod llawer o’r
tai hyn wedi’u hadeiladu o gerrig a brics sydd wedi’u
rendro â phlastr, mae cryn nifer ohonynt wedi’u hadeiladu
o gerrig rhesog. |
|
Prysgwydd dros
dywod a chwythir gan y gwynt a thai, byngalos, parc carafannau,
clwb golff a pharc hwylio yn dyddio o’r 20fed ganrif yw prif
elfennau ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Twyni Tywod Tywyn
a Gwbert. |
|
Mae ardal
gymeriad dirwedd hanesyddol helaeth Crossway – Glanpwllafon
yn cynnwys tir amaethyddol yn bennaf, a cheir ffermydd yn amrywio
o ddaliadau bonedd bach â thai Sioraidd i fythynnod. Rhennir
y caeau, sy’n fwy o faint ac yn fwy rheolaidd eu siâp
na’r caeau a geir fel arfer yn rhannau isaf dyffryn Teifi,
gan wrychoedd ar gloddiau. |
|
Mae Tre-Rhys,
a leolir ar lethr arfordirol agored iawn sy’n wynebu’r
gorllewin, yn ardal gymeriad dirwedd hanesyddol amaethyddol a nodweddir
gan ffermydd gwasgaredig a chaeau a rennir gan wrychoedd isel a
chwythir gan y gwynt ar gloddiau uchel. |
|
Lleolir
ardal gymeriad dirwedd hanesyddol Cippyn ym mhen
gorllewinol pellaf dyffryn Teifi. Mae yn nannedd gwyntoedd mawr
o’r gorllewin. O ganlyniad cyfyngir aneddiadau a choetir i
lethrau sy’n rhoi rhywfaint o gysgod. Rhennir y caeau gan
gloddiau o gerrig a cherrig llanw ac arnynt wrychoedd a chwythir
gan y gwynt. |
|
Mae’r
Ferwig yn ardal gymeriad dirwedd hanesyddol amaethyddol
a leolir ym mhen gorllewinol pellaf dyffryn Teifi. Nodweddir yr
ardal hon gan ffermydd gwasgaredig wedi’u gosod mewn caeau.
Mae llawer o’r adeiladau yn fodern, a cheir rhai clystyrau
o dai modern a thai yn dyddio o’r 19eg ganrif ym mhentref
y Ferwig. |
|