Adnabod nodweddion tirwedd afoddwyd –
3D
Dadansoddwyd yr holl ddata 3D gan feddalwedd arbenigol, fu’n ei ddaear-gyfeirio
er mwyn cynhyrchu map a allai leoli’r data mewn perthynas â’r arfordir.
Dehonglwyd hwn wedyn i ddewis nodweddion o ddiddordeb archeolegol o fewn y dirwedd a foddwyd.
Dehonglwyd y rhan fwyaf o’r nodweddion fel cwysi hen afonydd, sy’n cael eu henwi
fel arfer gan archeolegwyr fel paleosianelau. Mae’r rhain yn bwysig oherwydd bod llwybrau
dwr yn aml yn ffocws ar gyfer gweithgareddau helwyr a lloffwyr. Bydd dyddodion ynddyn nhw
yn aml yn cadw arteffactau a thystiolaeth amgylcheddol. Mae nodweddion eraill a fapiwyd
yn cynnwys llynnoedd rhewlifol, dyffrynnoedd, bryniau bach a thiroedd uwch. Nid oedd pob
nodwedd yn dyddio o’r un amser. Trwy astudio eu dyfnder a’u perthynas stratigraffig
â nodweddion eraill, llwyddwyd i glustnodi pob nodwedd i un cyfnod neu’r llall
– y Paleolithig neu’r Mesolithig. Fel hynny, gallai’r tîm archeolegol
ail-greu’r tirweddau wrth iddyn nhw newid ac wrth i’r tir gael ei golli o dan
y môr. Defnyddiwyd dyfnder presennol y dwr (bathymetreg) i ddatblygu model yn dangos
uchder perthynol y nodweddion a gladdwyd o dan ddyddodion morwrol bellach i ddarparu darlun
cyffredinol o dirwedd y tiroedd a foddwyd, gan gynnwys hen arfordiroedd a nodweddion cwysi
mwy. Yn ogystal, gall data ar safleoedd gwybyddus o amgylch arfordir Cymru helpu wrth lunio
cymeriad a natur debygol safle a foddwyd.
|